VƏFA
Birinci şəkil

---

Böyük şəhər dəmiryolu vağzallarından biri. Qatar yenicə getmişdir. Gecə, ay işığı hər tərəfi solğun nura boyamışdır. Uzaqlaşan qatarın səsi gəlir. Bahadır dəmir dirəyə söykənib durmuşdur. Əlindəki zərfin ağzını bağlayır.
Əli (gəlir) - Kapitan, sən hələ burdasan? O nədir?
Bahadır - Heç… Üçüncü qatar da getdi. O gəlmədi.
Əli - Bəlkə məktubunu almayıb?
Bahadır - Yox, Aslan dedi ki, məktubu özünə verdim.
Əli - Bəlkə bir şey mane olub, gecikib.
Bahadır (saata baxır) - Üç saat keçir. Bizim evdən bura beş addım yoldur.
Əli - Fikrim bu idi ki, şeyləri aparandan sonra sizə gəlim.
Bahadır - Görürsən, mən hələ burdayam.
Əli - Zəng eləmədinmi?
Bahadır - Elədim. Telefona gələn özü idi. Səsini eşitdim, dəstəyi asdım.
Əli - Təəssüf ki, hələ bizdə belə qadınlar var, kapitan. Azdır, ancaq var.
Bahadır - Mən hər şeyə inanardım, ancaq buna yox! (Bir qədər duruxur). Mən inanırdım ki, o, bivəfa çıxmaz. Qospitalda iki ay qaldım, ondan bir kağız da almadım, öz-özümə təsəlli verirdim ki, yəqin məktubumu almayıb, yerimi bilmir… İndi?…
Əli - Sən onu belə sınamaqda haqlı idinmi?
Bahadır - Bəlkə də yox. Ancaq mən şübhələrimi məhəbbətin məhək daşında yoxlamaq istədim.
Əli - İndi fikrin nədir?
Bahadır - Komandanlıqdan rica edib yenidən cəbhəyə, öz hissəmə gedəcəyəm.
Əli - Bu uzun müddət ayrılıqdan sonra burdan geri qayıtmaq? Yox, qərarın amansızdır, Bahadır. Gəl bərabər gedək, bəlkə bir səbəb var…
Bahadır - Burda nə səbəb ola bilər, dostum? Məktub ona çatmışdır, özü də bu saat evdədir. Məktubda yazmışdım ki, vağzaldayam, səni gözləyirəm, gəlmədi.
Əli - Yenə də getsək yaxşıdır.
Bahadır - Yox, mən indi bir dəstə düşmən tankının üstünə tək gedərdim, ancaq evə, onun yanına yox!
Əli (sarıqlı qolunu göstərir) - Bu mane olmasaydı, mən də qayıdardım.
Bahadır - İndi mən qəlbimdəki bütün kinim, qəzəbimlə bərabər, bir də yaralı eşqimin qanlı nəşini cəbhəyə aparıram.
Əli - Biz əsgərik, kapitan!
Bahadır - Döyüşə gedən əsgər üçün sevgilisinin sədaqəti ən qüvvətli bir silahdır, leytenant. Sınaqdan mərdanə çıxmış bir məhəbbət hər kəsdən çox əsgər üçün lazımdır. Məhəbbət qalibiyyətə kömək edər, dostum!
Əli - Mən on beş gündən sonra hissəyə qayıdacam, həqiqəti öyrənib sənə deyərəm.
Bahadır - Yox, yox… hər şey aydındır. Cəbhədə aldığım imzasız məktublara əhəmiyyət vermirdim.
Əli - O məktublar dost əli ilə yazılmır, kapitan. Dost kağızı imzasız olmaz.
Bahadır - Doğrudur. Ancaq od olmayan yerdən tüstü çıxmaz, deyirlər. Mən də əvvəl inanmırdım, indi şübhə yeri qalmadı. Ayrılıq qüvvətli bir küləkdir ki, zəif alovları söndürür, gur ocaqları daha şiddətlə yandırır. Görünür, bizim eşqimizin alovu bu hicran küləyinə dözmədi.
Əli - Mən sənə məsləhət görürəm, evə get, bir də yoxla!
Bahadır - Yox, görünür, o, mənim xəstəxanadan yazdığım məktubu almışdır. O zaman mən qolumdan ağır yaralanmışdım. Doğrudan da, elə bilirdim şikəst olacağam. Elə də yazdım. Çünki biz söz vermişdik, həqiqət nə qədər acı olsa da, bir-birimizdən gizlətməyək. İndi də qəsdən, şikəst qayıtdığımı yazdım. Mən Vəfanı qınamıram. O, gəncdir, hələ bütün ömrü qabaqdadır…

Radio "Səhər" nəğməsini çalır.

Əli - Bu sənin oxuduğun nəğmə deyilmi, kapitan?
Bahadır (fikirli) - Odur, bizim evin pəncərələri dənizə açılır. Belə aylı gecələrdə mən kaman çalardım. Onunla baş-başa verib bu nəğməni oxuyardıq; bizim gənclik nəğməmizi… Dəniz də üstü gümüş pullu nəhəng bir balıq kimi, pəncərəmizin qabağında yavaş-yavaş nəfəs alardı…
Əli - Kapitan, keçirdiyin ağır dəqiqələri görürəm. Ancaq mən Vəfanın sənə yazdığı məktubları yadıma salıram; o sətirləri yazan adam bivəfa çıxa bilməz! Ümid yaxşıdır.
Bahadır - Ümid qaranlıq gecələrin dərin səmalarına bənzəyir, dostum, diqqətlə baxan, onun hər guşəsində, sönük də olsa, bir ulduz tapır. Ancaq bu ulduz uzaq, soyuq və işıqsız olursa, təsəllidən çox qəlb ağrısı gətirir.
Diktor - Vətəndaş sərnişinlər, 72 nömrəli qatar, 4-cü yoldan iki dəqiqədən sonra hərəkət edəcəkdir. Yerlərinizi tutun!
Bahadır - Sağ ol, leytenant, mən getdim. Yenə bir gün gələr, biz bərabər döyüşər, sonra da qalibiyyətlə geri qayıdarıq. Bu məktubu, üstündə yazdığım ünvanda İntizara verərsən!
Əli - İndicə aparıb verərəm, ancaq biz beləmi əhd eləmişdik, kapitan?
Bahadır - Xasayın bayatısı yadındadırmı, leytenant:

"Mən səndən ayrılmazdım,
Zülmnən aralandım! …"

(Şeylərini götürür, bir addım atır, dönüb ətrafa baxır).
Bahadır - Əlvida, dost! Əlvida, Bakı! Sən mənim ilk xoşbəxtliyimin şahidi olmuşdun. İndi də qırılan məhəbbətimin matəmini saxlayırsan. Əlvida, Ana yurdum, əlvida, göy Xəzər. Əlvida, Bakı!… Nə qədər ayrı qalsaq da, sən heç bir zaman vəfasız çıxmazsan. (Qaranlıqda itir).

Bir az sonra yola düşən qatarın səsi eşidilir. Şlyapalı, gözlərində eynək Minnətov, Mirzə Pomoşniklə gəlir. Əli qatarın yavaş-yavaş əriyib-sönən səsini dinləyir.

Əli (öz-özünə) - Bu da qadın vəfası! Ən qızğın döyüşlərdə adı dilindən düşməzdi. Hər dəfə "Vəfadan məktub var" deyəndə, qanadlanıb uçardı. Ən çətin dəqiqələrdə onun xəyalı ilə təsəlli tapardı… Buyur, bu da sədaqətin əvəzi! … (Papirosunu yerə tullayır).
Minnətov - Get zəng elə, de ki, məktubu versin, vəssalam! Ayrı heç bir söz…
M.Pomoşnik - Yəni lap getdi? Sonra Vəfa gələr görüşərlər ha…
Minnətov - Getdi, arxayın ol, qorxusu yoxdur, sən yubanma.
M.Pomoşnik - O da mənim gözüm üstə. Bu saat. (Gedir)
(Minnətov Əliyə yanaşır)