GÖRÜŞ
Üçüncü şəkil

---

Paolo - Leonardo, bəsdir daha, qayıdaq evə!
Uşaq Leonardo - Dayan, Paolo, indi gedərik, dayan. (Quşların səsi) Görürsənmi, necə məharətlə uçurlar! Axı insan ağıllıdır, dərrakəlidir, müdrikdir. İnsan danışa bilir, ev tikə bilir, şəhər salır, musiqi bəstələyir, şer yazır, rəsm çəkir. Bəs necə ola bilər ki, o uça bilməsin? Yox, insan uçmağı da öyrənməlidir. Necə olursa-olsun, o uçmalıdır, ona qanadı mən verəcəyəm, Paolo. And içirəm.
Qoca Leonardo - Çox da özünə güvənmə, Leonardo. Bu o qədər də asan iş deyil.
Uşaq Leonardo - Sən kimsən?
Qoca Leonardo - Mən sənin qocalığınam. Mən sənin bilmədiklərini bilirəm, sənin yaşayacağını mən artıq yaşamışam, görəcəklərini görmüşəm. Sənin gələcəyin mənim keçmişimdir.
Uşaq Leonardo - Sən mənim gələcəyimsən. Deməli, sən artıq uçmusan?
Qoca Leonardo - Yox, mən uça bilmədim.
Uşaq Leonardo - Onda mən səni istəmirəm. Onda, sən mən deyilsən. Onda, mən sən olmaq istəmirəm.
Qoca Leonardo - Bu, səndən asılı deyil. Mən sənəm. Hamının böyük rəssam, heykəltəraş, memar, alim tanıdığı Leonardo da Vinçi. Ancaq mən Səmaya uça bilmədim.
Uşaq Leonardo - Deməli, sən yaşa dolduqca mənim arzumu - uçmaq arzumu unutdun?
Qoca Leonardo - Yox, unutmadım. Mən ömrümü bu işə həsr etmişəm. Budur, bax, layihələr, hesablamalar, xətlər, cizgilər. Mən quşların qanadlarını öyrəndim, yel dəyirmanlarının gücünü hesabladım, qayıq yelkənlərinin hərəkətini izlədim. Mən quşabənzər model düzəltdim, Monte Çeçere dağına - Qu quşu dağına qalxıb uçurtmaq istədim.
Uşaq Leonardo (səbirsizliklə) - Bəs nə oldu?
Qoca Leonardo - O uçdu, sonra yerə düşüb çilik-çilik oldu.
Uşaq Leonardo - Ah!..
Qoca Leonardo - Mən yenə məyus olmadım, işlədim, işlədim, ancaq başa düşdüm ki, əsrim hələ insanın Səmaya qalxacağı əsr deyil. Səmaya qalxmaq üçün insana hələ illər, illər, bəlkə əsrlər lazımdır.
Səma - Leonardo və onun vaxtdaşları uça bilmədilər. Ancaq o, sənin uçuş gününü yaxınlaşdıranlardan biri oldu, İnsan!
İnsan - İllər keçdi, əsrlər keçdi, yavaş-yavaş sənə yol tapmağa başladım, Səma!..
Səma - Yadımdadır, İnsan! Yerin göndərdiyi ilk müsafir yadımdadır, qoynuma gələn ilk elçiləri unutmamışam. Hava balonları, hava şarları, planerlər əvvəlcə sərnişinsiz qalxırdı. Sənsiz, İnsan, sənsiz…
İnsan - Sonra sərnişinlərlə qalxmağa başladı. Lakin sən onları mehriban qarşılamadın, Səma! Yer üzündə milyonlarla şəhər, kənd var. O qədər də qəbristanlıq var, ölən insanlar torpağa tapşırılır. Bəs sənin qoynunda qurban gedənlərin qəbirləri hardadır, Səma? Bəlkə səndəki məzarları buludlar gizlədir? Bizim Yer kürəsində naməlum əsgərlərin məzarı üstündə əbədi məşəl yandırılır. Naməlum Səma qurbanlarının məzarı hardadır? Bəlkə bu məzarın əbədi məşəli Günəş özüdür?
Səma - İnsan! Sən qurbanlarının göynəyindən şikayətlənirsən, axı səni fəzalara cəlb edən nə idi? Qurbanların nəyin naminə idi? mənim ənginliklərimdə nə axtarırdın?
İnsan - Cəsarətimin, zəkamın, iradəmin hüdudunu. Ona görə hava şarları, balonlar, dirijabllar, planerlər məni təmin edə bilməzdi. Çünki əgər şarlar və balonlar sənin yüksəkliyinə qalxırdısa, bunun səbəbi o idi ki, onların içindəki hava sənin havandan yüngül idi. Bu, sənin mənə verdiyin bəxşiş, sənin səxavətin, güzəştin idi. Mənə isə səxavət və güzəşt lazım deyildi. Mən sənin qoynuna havadan ağır olan metalla, mexanizmlərlə gəlmək, səni belədən belə çarpazlamaq, fəth etmək istəyirdim. Mənə təyyarələr lazım idi, yüksəklikdən, küləkdən, buluddan, ildırımdan - sənin heç bir keşikçindən qorxmayan təyyarələr.
Səma - Sən onu düzəltdin, İnsan. Qatar-qatar təyyarələrin maviliyimi fəth etdi. Anlat mənə, İnsan, niyə sən yerdən ayrılma-ğa belə tələsirsən? Məgər yer üzündə bütün işləri görüb qurtar-mısan? Bütün məsələləri həll etmisən? Hər yeri abad etmiş, hamını doydurmusan? Yoxsa Yer kürəsi səni usandırıb, yoxsa evində darıxırsan?
İnsan - Səma, mən sənə böyük bir alimin sözləri ilə cavab vermək istəyirəm. Bu alim özü heç bir zaman uçmamışdı, ancaq insanın uçması üçün bəlkə hamıdan çox iş görmüşdü. Bu alim Konstantin Siolkovskidir. Siolkovski deyir ki, Yer kürəsi insan zəkasının beşiyidir. Ancaq daim beşikdə qalmaq olmaz.

Musiqi.