Kənardan
baxış
|
| İosif
Noneşvili “O, hər şeydən əvvəl
şairdir” |
Elə yazıçılar var ki, onlarsız
doğma ədəbiyyatı, onun bu gününü
və gələcəyini təsəvvür etmək
mümkün deyil. Rəsul Rza xoşbəxt adamdır,
çünki onun adı, şübhəsiz, belə
sənətkarların sırasına daxildir.
Mən uzun illlərdir ki, özümü
yaşca məndən böyük olan Rəsulun
sınanmış və sədaqətli dostu hesab
edirəm, ancaq bugünkü yubilyar ilə biz harda
görüşürüksə görüşək,
o bu yaş fərqini hiss etdirmir. Məsələ
təkcə onun anadangəlmə mədəniyyətində
və vərdişində deyil, bundadır ki, onunla
hər hansı bir görüş əsl şairlə
göruş, hər hansı söhbət - poeziya
haqqında, poeziya mövqeyindən olan söhbətdir.
Belə hallarda isə əlbəttə, doğum
haqqında şəhadətnamənin heç bir
əhəmiyyəti yoxdur.
Müxtəlif ədəbi janrlarda uğurla
çıxış etməsinə baxmayaraq Rəsul
Rza hər şeydən əvvəl şairdir. Mənim
qənaətimə görə o, məhz tükənməz
yaradıcılıq axtarışlarına, eksperimentlərinə,
cəsarətli kəşflərinə görə
həmişəcavan şairdir.
Qədim, zəngin ənənələrinə
və dahi adlara malik olan Azərbaycan poeziyasında
müasirlərimizi onların əcdadları ilə
birləşdirən ənənə bağlarını
qırmadan, mətləbi cılızlaşdırmadan
təzə söz demək çox çətindir.
Lirika ənənəyə əsaslanmaya bilməz,
ona görə ki, lirikada tərənnüm olunan
mənəvi gözəllik əbədi və dəyişməzdir.
Lakin o, həmçinin keçmişlə də yaşaya
bilməz, çünki bu halda o, müasirlərinin
qəlbində əks-səda tapmaz.
Rəsul Rza novatorluq probleminə öz
münasibətini bildirərkən mövqeyini daxili
bir inam və ehtirasla müdafiə edir:
"Klassik və xalq poeziyasının incilərindən
istifadə edərkən olmuşları təkrarlamaq
yox, irəli getmək lazımdır... Yeni formalara,
sözlərin yeni ifadə tərzinə tələbat
həyatın öz tələbidir".
Elə buna görə də 70 yaşlı,
cavan qelbli lirik öz poeziyasını gələcəyə
yönəlmiş forma və vasitələrlə
zənginləşdirdi. Elə buna görə də
o, təkcə Azərbaycan oxucuları tərəfindən
sevilmir — onun hər bir təzə kitabı bütün
Sovet İttifaqında və əlbəttə, bizdə,
Gürcüstanda da böyük maraq doğurur. Etiraf
etməliyem ki, biz onun yaradıcılığını
xüsusi bir ehtirasla ancaq ona görə izləmirik
ki, bizi qırılmaz dostluq xətləri birləşdirir.
Bir də ona görə ki, onun ilk şerinin Tiflisdə
çap olunduğunu, ilk dəfə məhz burada
yazıçılar təşkilatında işə
başladığını unutmuruq.
Men yubilyardan ancaq bir şair kimi bəhs
etdim. Rəsul Rzanın ictimai iş, teşkilati
fəaliyyət sahəsində, o cümlədən
Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasının nəşri
kimi əhəmiyyətli bir işə rəhbərlik
etməsi sahəsində xidmətləri çox
böyükdür.
Əminəm ki, bizim yubilyar yeni gözəl
kitabları ilə öz oxucularını hələ
çox illər sevindirəcəkdir.
"Literaturnaya qazeta", ¹21, 21 may, 1980.
