Rəsul Rza haqqında
məqalələr, çıxışlar
|
| Sabit Rəhman “Mənim şair dostum” (Şair
haqqında nasir sözü) |
Şer ve şair haqqında yazmaq çox
çətindir. Musiqi kimi şer də ürəklərdə
elə qəribə hisslər yaranmasına, elə
titrəyişlər əmələ gəlməsinə
səbəb olur ki, bunu sözlə təsvir etmək
mümkün deyil. Şerin valehedici xüsusiyyətlərini
açıb şərh etmək, ürəkləri,
hissləri bu qədər tez fəth etməsinin
sirlərini söyləmək yenə də şer
vasitəsilə daha gözəl olar. Heyf ki, mən
şair deyiləm. Odur ki, saçlarına əlli
ilin çiçəkləri səpələnməyə
başlayan şair dostum Rəsul Rza haqqında mən
bir neçə kəlmə nasir sözü söyləmək
istəyirəm.
Fikrim məni istər-istəməz uzaqlara,
ilk tanışlıq günlərinə aparıb
çıxarır. 0 illər — otuz il bundan qabaq —
ədəbi Bakı istedadlı gəncləri bir
maqnit kimi özünə çəkirdi. Qəzet
və jurnal səhifələrində hər gün
yeni bir ada rast gəlmək olurdu. Şerlə, ədəbiyyatla
təsadüfən məşğul olanlar, pul və
şöhrət xatirinə qafıyə düzənlər
ədəbiyyat tufanlarının birində məhv
olub gedirdilər. Əsl mənada şairlər isə
bütün keşməkeşlərdən keçir,
gündən-günə təcrübələnir,
püxtələşir və senin gözünün
qabağındaca məşhurlaşırdılar.
Bir də görürdün ki, bir-iki
il bundan qabaq kənddən, rayondan yenicə gəlib
Bakının küçələrində döyükə-döyükə
gəzən, heç kəsi tanımayan və heç
kəs tərəfindən tanınmayan bir gənc
indi barmaqla göstərilir. Şer oxumaq üçün
səhnəyə çıxanda gül və alqışlarla
qarşılanır.
Belə gənclərdən biri də
Rəsul Rza idi. Mən ona ilk dəfə "Gənc
işçi" redaksiyasında rast gəldim. Pərişansaçlı,
göygöz, göyçək bir oğlan idi. Uzaqdan
forslu görünürdü, ancaq yaxından tanış
olub gördüm yox, sadədir, səmimidir, əsl
xalqın oğludur, fikri, məqsədi aydın,
ürəyi şairanə hisslərlə doludur.
Bir anda dostlaşdıq. İndi budur o gündən
otuz il keçib, bu dostluğa bir dəfə də
olsun ləkə düşməyib.
Rəsul Rza həyata, həyati hadisələrə
şerin gözüylə baxmağı bacaran, ən
adi hadisələri böyük şeriyyətlə
təsvir etməyə qadir olan bir şairdir. O, novatordur,
öz oxucusuna hər şerində yeni söz deyir,
yeni fıkir aşılayır.
O, ədəbiyyatda atdığı ilk
addımdan özünə orijinal yol seçdi, heç
kəsi təkrar etmədi. Təzə fıkirlərinə,
təzə sözlərinə, "qırıq misralarına"
açılan atəşlərə böyük
cəsarətlə sinə gərdi.
Rəsul həyata nikbin baxan, qəmgin,
bayağı hisslərə uymayan, qələmə
aldığı mövzunu yüksək partiyalılıq
nöqteyi-nəzərindən həll edən bir
şairdir.
Lirik əsərlər yaradanda da şairin
gözü arxada qalmamış, deyilmiş, dəfələrlə
təkrar olunmuş şair sözünü yeni
qəlibə salaraq oxuculara təqdim eləməmişdir.
O, burada da orijinal və novatordur.
Rəsııl Rza, yaradıcılığının
ilk dövründən mübariz olmuşdur. Böyük
Vətən Müharibəsinin ilk günlərində
bu mübariz şair öz qələmini silah kimi
işlətməyə başladı. Onun cəbhələrdən
yazdığı şerler, oçerklər, məqalələr
düşmənə atılan yaylım atəşini
xatırladırdı. Bu əsərlərdə
bir vətənpərvər və kommunist ürəyi
çırpınırdı.
Yüksək şeriyyət Rəsul Rzanın
dramaturgiyasında da hiss olunur. O burada dramaturqdan çox
şairdir. Səhnə qanunlarına riayət etmir,
səhnənin çərçivəsində yerləşmir,
şairanə vüsətlə qanad açıb
uçmaq istəyir. Mən Rəsuhun bu hərəkətinə
bəraət qazandırıram. Çünki nə
qədər novator olursan ol, səhnənin qanun-qaydalarına
tabe olmalısan. Ancaq eyni zamanda bilirəm ki, ayrı
cürə də mümkün deyil, bu onun orijinal
şair qələminin şerdə açdığı
yolun davamıdır. Həm "Qocalar" ssenarisində,
həm də "Vəfa" və "Qardaşlar" pyeslərində
bu şairanəlik birinci növbədə özünü
hiss etdirir.
Rəsul Rza yaradıcılığının
ən çiçəkli dövrünü yaşayır.
Bütün oxucular kimi, mən də ondan yeni poemalar,
şerlər gözləyirəm.
Hamımız bütün sovet edəbiyyatının
təntənəsi naminə yaradaq və partiyanın,
xalqın tələblərinə cavab verək.
Bir yerdə, əl-ələ, sevərək vəsevilərək...
