Rəsul Rza haqqında
məqalələr, çıxışlar
|
| Fikrət Sadıq “Çinar ömürlü şair” |
Şamaxıda, Çuxuryurdda kənd müəllimi
idim. Məni Bakıya çağırdılar. Dedilər
şair Rəsul Rza Yazıçılar İttifaqında
gəncleri yığıb şerlərinə qulaq
asır, sən də gəl özünü sına.
Gəldim. Başım bəlalar çəkmişdi.
Adam 38-ci ildə tutulmuşdu, xalq düşməninin
oğlu idim. Ürəyimdə söz çox idi,
deyə bilmirdim. Adamları uzaqdan sevirdim. Böyük
şair Məhəmməd Hadi demişkən.
"Insanları pək çox
Sevirəm, lakin uzaqdan".
Dərdimi heç kəslə bölüşmürdüm.
Amma onda kimsəyə oxuya bilmədiyim şerlərimi
oxudum çinar səbrli şairə. Sonralar həmişə
məndən soraq tutdu. Hər təzə yazıma,
kitabıma sevindi. Hər yeni kitabından mənə
bağışladı. Hərəsində öz
əliylə yazılmış işıq dolu ümid.
Moskvada nəşr olunacaq ilk kitabına da ön
sözü yazdı.
Rəsul Rza Sabir poeziya günləri komitəsinin
sədri idi. Hər il mayın 30-da yığışıb
Şamaxıya gedərdik. Onda hər il "Sabir poeziya
günləri" almanaxı nəşr olunardı.
Üstündə Azərbaycan xəritəsi çəkilmiş
bu kitabı səbirsizliklə gözləyirdik.
Poeziya günlərinin afışası da, dəvətnaməsi
də Azərbaycan xəritəsi idi. Bir soruşan
yox idi niyə xəritə? Sabir Azərbaycanı
birləşdirirdi. Kənd-kənd, şəhər-şəhər
gəzirdi Ana yurdu.
'''Qeyrət, a vətəndaşlar,
Hümmət, a vətəndaşlar".
Rəsul Rza bilirdi ki, Vətən bölünməzdir...
... Müharibə vaxtı mənə
coğrafıya dərsi verən Mina müəllimi
xatırlayıram. O, bizə Azərbaycan sərhədlərinin
konturunu lövhədə gözüyumulu çəkməyi
öyrətmişdi. Ana yurdu bütöv görmək
ulu babalarımızdan vəsiyyətdir bizə.
Şair ömrü doğrudan da bir çinar
ömrüdür. Özü də bir çinar yox.
Haçansa "Yeddi çinar şairinə" adlı bir
şer yazmışdım:
"Yeddi çinarın biri özü
Altısı şeri, sözü.
Yeddi çinarın
Yarpağı sarı"
Torpağı məhəbbət olub bu çinarların,
uğuru səadət. Rişələri bayatılardan
su içib budaqları ağır. Köklərİ
Dədə Qorqud əsrində, zirvələri gələcəyə
baxır. Yarpaqları gördüklərini danışıb
bizə: ağa ağ deyiblər, qaraya qara, yaza yaz,
payıza payız. Biz də baxıb düzlük
öyrənmişik.
O yeddi çinarın biri ulu şairlərimizin
adları ilə şaxələnib. O çinarın
şah büdağı Nəsimi soyulanda qaralıb,
bir budağı Füzuli ahından saralıb, bir
budağı Sabirə qədir ağacı, bir yarpağı
şirin, bir yarpağı acı.
Yenə yaddaşımda oyanmış
bir neçə sətir. Rəsul Rza özünün
70 illiyi ərəfəsində mənim 50 yaşının
qeydinə qalırdı. Öz yubileyini ləngitdilər.
Bilə-biləmi, bilməyə-bilməyəmi,
bilmirəm.
Yeddi çinarın biri 1418 günün
salnaməsidir. Qolu-budağı sındırılmış,
pərişan saçlı abidə-çinar.
O yeddi çinarın biri başdan-başa
eyham, rəmz və atmacadır. Ezop dilidir. Şair
razı qalıb Ezopdan. Ezop zəhmət çəkib
özünə dil düzəldib. Bizi də qurtarıb
əzabdan.
Bir çinarı yeddi rəngə bölünüb,
iqlim-iqlim gəzib dolanıb dünyanı. Vətəndən
başqa cənnət görməyib. Qürbətin
soyuğunda üşüdüb bizi.
Nə qədər ki, torpaq var, nə
qədər ki, bu torpaqda Azərbaycan var, nə qədər
ki, Azərbaycanda — Göyçayda, Gəncədə,
Şuşada, Şəkidə, Şamaxıda, Kəlbəcərdə,
Qazaxda, Ordubadda, Astarada çınar var, deməli
Rəsul Rza da var.
Şair ürəyi 20 yanvara dözərdimi
görən?
Yaxşılıq unudulmur.
Bu yaxşılığı istər
insan eləsin, istər çinar!
Bakı —1990
